Theo “Khảo sát Tình trạng Thiếu hụt Nhân tài Toàn cầu”mới đây của ManpowerGroup, khoảng trống kỹ năng ảnh hưởng trực tiếp và lâu dài đến đại đa số các nhà tuyển dụng trong nhiều ngành nghề.
Một phần của tình trạng thiếu hụt này đơn giản là do các yếu tố nhân khẩu học, công nghệ và môi trường vĩ mô, nhưng các nhà tuyển dụng cũng cần phải tích cực tìm cách thay đổi một hệ thống không còn hiệu quả như trước. Cái khó ló cái khôn - đây là thời điểm thích hợp để gạt bỏ những khuôn mẫu và quy trình cũ sang một bên. Việc nắm bắt các tư duy mới sẽ giúp các doanh nghiệp tiến về phía trước cùng với công nghệ AI tạo sinh (generative AI), chuyển đổi xanh - hay bất kỳ đột phá nào trong tương lai.
Từ đó, chúng tôi có một số đề xuất:
Hãy dừng việc đó lại!
Xuất phát từ câu chuyện: Khi nghe một người phàn nàn với bác sĩ về cơn đau nhói mà họ gặp phải khi dùng búa đập vào ngón tay cái của mình, vị bác sĩ nói, “Vậy thì, hãy dừng việc đó lại”. Tương tự trong lĩnh vực nhân sự, giải pháp tốt hơn cho những ai than phiền về việc họ không thể tìm thấy ứng viên, có thể là dừng tìm kiếm ở những nơi cũ. Ví dụ, hãy ngừng tiếp cận những trường đại học giống nhau, những bằng cấp và những kỹ năng giống nhau. Bởi, điều này không còn hiệu quả. Sẽ không có đủ ứng viên đáp ứng tất cả những tiêu chí đó, và sự cạnh tranh để tìm được những người đó rất khốc liệt. Ví dụ, nếu bạn đang cố gắng tìm kiếm một cuộc hẹn hò bằng việc luôn ghé cùng một quán bar, thì đến một lúc nào đó bạn sẽ nhận ra mình cần phải tới một nơi khác. Một chiến lược mới nên bắt đầu bằng việc bỏ đi những lối mòn cũ và lỗi thời.
Ngay từ hôm nay, đặc biệt là trong tương lai, những gì bạn đã biết không còn quan trọng hơn so với những gì bạn có khả năng học được. Tất cả chúng ta đều đang thích ứng nhanh chóng với công việc của mình khi trí tuệ nhân tạo (AI) và những đổi mới khác xuất hiện. Việc tuyển dụng cũng bám sát với thực tế mới này - cuộc tìm kiếm nhân tài dựa trên tiềm năng hiện tại và tương tai cho các vị trí mới, thay vì dựa vào hiệu suất hoặc năng lực trong quá khứ.
Mở rộng tư duy
Tất nhiên, đây là hệ quả tất yếu, một khi bạn dũng cảm từ chối những cách làm cũ, bạn sẽ tạo cơ hội cho những cách tiếp cận mới. Bạn có thể tập trung vào tiềm năng, vào tương lai. Những kỹ năng mềm nào ứng viên sẽ cần có để thành công? Hiện tại họ đang làm việc ở những vị trí và ngành nghề nào, mặc dù có thể không phù hợp hoàn toàn, nhưng có thể giúp lấp đầy khoảng trống về kỹ năng?
Một ví dụ về sự phù hợp của các kỹ năng là trong lĩnh vực trò chơi máy tính (computer game), chúng tôi nhận thấy gần 2/3 các nhà tuyển dụng đang xem xét kỹ năng có được từ việc chơi game, và không ngạc nhiên khi các kỹ năng mềm như sự sáng tạo, tư duy phản biện, cách giải quyết vấn đề, khả năng lãnh đạo và sự hợp tác, tất cả đều được thể hiện và khai thác ở mức độ nào đó trong thế giới trò chơi phong phú và đầy thử thách. Kết hợp những kỹ năng mềm này với sự thân thiện sẵn có với công nghệ của ứng viên, bạn sẽ có một nguồn nhân tài lớn mà trước đây đã bị bỏ qua.
Một yếu tố khác ngày càng trở nên quan trọng nhưng thường bị bỏ qua, chính là hệ giá trị của người lao động. So với những thế hệ trước, người lao động trẻ ngày nay mong đợi nhiều hơn về việc tổ chức của họ có một sứ mệnh mà họ có thể chia sẻ và đóng góp. Ngoài ra, họ cũng có quan điểm rõ ràng về các vấn đề phát triển bền vững. Vì vậy, khi các doanh nghiệp và các ngành nghề ngày càng chú trọng vào sáng kiến xanh, lãnh đạo và bộ phận nhân sự nên tìm kiếm các ứng viên cũng quan tâm tới biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.
Để thực sự đạt được những điều này, các tổ chức nên có một cách tiếp cận dài hạn để chuẩn bị kỹ năng cho nguồn nhân tài mới. Có thể kể đến việc xác định tư duy phản biện, sự sáng tạo, khả năng làm việc nhóm, cách giao tiếp và trí tuệ cảm xúc là những kỹ năng chính cần phát triển trước khi chúng thực sự tỏ ra cần thiết trong công việc. Các chương trình đào tạo chuyên biệt, các công việc xoay vòng, học tập thông qua thực tế, và hợp tác với các cơ sở đào tạo sẽ giúp trau dồi thêm kỹ năng của nguồn nhân lực này.
Các công ty có tầm nhìn xa sẽ coi việc trang bị trước các kỹ năng là một khoản đầu tư chứ không phải là một khoản chi phí. Mặc dù việc thiết lập sáng kiến này đỏi hỏi nỗ lực và nguồn lực trước khi cần đến những kỹ năng đó, nhưng lợi ích mang lại sẽ rõ ràng hơn khi nguồn nhân lực này trở nên dễ thích nghi hơn và có thể học hỏi liên tục khi nhu cầu thay đổi.
Nắm bắt các công cụ mới
Làm thế nào các tổ chức có thể chuyển đổi từ cách giải quyết cũ sang các giải pháp sáng tạo hơn để thu hẹp khoảng trống kỹ năng? Đây là cơ hội hoàn hảo cho vai trò ngày càng lớn của trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc xác định nhân tài. Khi được sử dụng hiệu quả, AI có thể mở rộng nguồn ứng viên tiềm năng, giúp quy trình tuyển dụng trở nên toàn diện hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải đảm bảo rằng AI là để bổ sung cho sự tương tác giữa con người thay vì làm nó mất đi. Để đạt được điều này, các tổ chức nên khai thác những ứng dụng của AI để cung cấp phản hồi cho ứng viên, nâng cao nhận thức của họ về cơ hội phát triển nghề nghiệp, và dần chuyển sang quy trình tuyển dụng “lấy ứng viên làm trung tâm”.
Thậm chí, cần đặc biệt chú ý và cẩn thận trong việc làm sạch dữ liệu đào tạo mà AI tiếp nhận để nó không sao chép cũng như tăng cường những định kiến sẵn có. Mặc dù AI đã từng đối mặt với những cáo buộc bởi sự thiên vị trong một số trường hợp nhất định, nhưng cũng phải thừa nhận rằng các nhà tuyển dụng vốn dĩ cũng có những thành kiến. Họ có xu hướng ưu ái những ứng viên giống họ, một thành kiến đầy cám dỗ cần phải vượt qua, vì các nhà quản lý luôn muốn khẳng định những người họ tuyển dụng là những người xuất sắc nhất.
Từ góc nhìn khác, hãy xem xét việc đào tạo thuật toán cho AI để ưu tiên những đặc điểm như kỹ năng cứng, kỹ năng mềm cũng như các giá trị mà công ty nên có, thay vì cố định các tiêu chí tuyển dụng như trước đây. Về bản chất, AI có thể được tối ưu hóa để xác định những đặc điểm có thể đã bị bỏ qua. Điều này đưa chúng ta trở lại với sự quan trọng của việc thay đổi tư duy và tái cơ cấu thói quen.
Tại ManpowerGroup, chúng tôi có nhiều kinh nghiệp trong việc gặp gỡ và đánh giá các ứng viên. Một trong số những công cụ chúng tôi sử dụng là AI tạo sinh (generative AI) và điều đáng chú ý là khi sử dụng, ứng viên thường không nhận ra điều đó. Khi được quản lý một cách đúng đắn, AI tạo sinh có thể trở nên cá nhân hóa hơn so với các quy trình tuyển dụng khác. Ngày nay, những người tìm việc thường chọn lọc ra hàng trăm, thậm chí hàng nghìn loại hồ sơ xin việc với hy vọng làm vừa lòng một thuật toán bí ẩn nào đó. Nhưng thường, họ không nhận được phản hồi nào. Điều này còn tệ hơn cả sự vô cảm - thật tàn nhẫn.
Hãy so sánh điều này với một hệ thống AI tạo sinh trong đó, thuật toán được thiết kế để khám phá các kỹ năng mềm và các kỹ năng liên quan có thể giúp đáp ứng nhu cầu của nhà tuyển dụng. Khi ứng viên không được chọn, hệ thống sẽ cung cấp phản hồi cho từng ứng viên về lý do chưa phù hợp và giúp họ cải thiện kỹ năng phỏng vấn của họ.
Cách mạng Xanh
Thật may mắn khi chúng ta đang ở thời kỳ đầu mà tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tân tiến - thậm chí bắt buộc họ - hiện thực hóa tất cả những lời khuyên.
Sự phát triển của nền kinh tế xanh là sự kết hợp tuyệt vời của sự đổi mới và tính thích nghi. Cho dù có đang nói về các trang trại thẳng đứng, các dãy pin mặt trời ngoài khơi hay cơ sở hạ tầng thiết yếu cho xe điện, thì các công việc, các doanh nghiệp và thậm chí các ngành nghề đó còn chưa tồn tại - nhưng sẽ sớm xuất hiện. Và cuộc cách mạng xanh không chỉ dành cho các doanh nghiệp công nghệ; bởi dưới áp lực của các quy định, nhu cầu của người tiêu dùng thay đổi và khao khát muốn làm điều đúng đắn, các nhà lãnh đạo trong tất cả các ngành sẽ phải đối mặt với những thách thức liên quan đến phát triển bền vững.
Về mặt kỹ năng, điều này có nghĩa là các hạng mục công việc mà chúng ta chưa từng biết đến sẽ nhanh chóng xuất hiện. Rõ ràng, hiện tại không có nguồn lực nào cho những vị trí này. Như vậy, các nhà lãnh đạo và CHRO sẽ cần những giải pháp sáng tạo để tìm ra những bộ kỹ năng cần thiết.
Tái đào tạo cần phải song hành với áp dụng công nghệ - việc triển khai dần dần kết hợp với đào tạo sẽ tối đa hóa tiềm năng của con người. Sử dụng đào tạo chéo cho người lao động bị thay thế cho các công việc có liên quan sẽ giúp giữ lại kiến thức và kinh nghiệm chuyên môn cho tổ chức. Ngày nay, đầu tư vào tái đào tạo kỹ năng đang được hỗ trợ rất nhiều.
Hướng tới tương lai
Chuyển đổi số, thay đổi thái độ với phát triển bền vững, xu hướng nhân khẩu học, và cảm giác không chỉ tạo ra các sản phẩm, tất cả tạo nên một giai đoạn thú vị. Việc các doanh nghiệp than phiền về tình trạng thiếu hụt nhân tài đáp ứng được yêu cầu là dễ hiểu. Nhưng những tổ chức ngừng nhìn vào bằng cấp và bắt đầu nghiên cứu về tiềm năng sẽ dần đầu và đạt được lợi thế cạnh tranh lâu dài.
-----
Về tác giả
Tiến sĩ Tomas Chamorro-Premuzic - Giám đốc Đổi mới Sáng tạo của ManpowerGroup. Gia nhập ManpowerGroup vào năm 2018 với vị trí Giám đốc Nghiên cứu Nhân tài, ông chịu trách nhiệm dẫn dắt Trung tâm Đánh giá và Phân tích, phát triển các giải pháp dựa trên dữ liệu và nhu cầu để tạo ra giá trị mới cho khách hàng và ứng viên. Chamorro-Premuzic luôn mong muốn tối ưu hóa năng lực con người, khả năng phân tích và đánh giá để giúp các cá nhân hiểu rõ hơn về bản thân và các công ty hiểu rõ hơn về nhân viên của họ. Sau khi rời Hogan Assessments, công ty hàng đầu thế giới về đánh giá tính cách, khả năng lãnh đạo và hiệu quả tổ chức với vị trí Giám đốc Điều hành, ông gia nhập ManpowerGroup. Ông là Giáo sư Tâm lý kinh doanh tại Đại học College London và Giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Columbia ở New York. Là chuyên gia nổi tiếng toàn cầu về tâm lý kinh doanh, phân tích con người và quản lý nhân tài, Chamorro-Premuzic đã viết 10 cuốn sách và hơn 150 bài báo khoa học về tâm lý học con người, khả năng lãnh đạo, sự đổi mới và trí tuệ nhân tạo. Ông đã tham gia phát hành ba số TED Talks, trong đó có hai bài nói về chủ đề cuốn sách bán chạy nhất của ông “Why Do So Many Incompetent Men Become Leaders? (an how to fix it)”. Công trình của ông đã được công nhận bởi Hiệp hội Tâm lý Mỹ, Hiệp hội Nghiên cứu Quốc tế về Sự khác biệt Cá nhân và Hiệp hội Tâm lý Tổ chức Công nghiệp. Chamorro-Premuzic thường xuyên phát biểu tại các sự kiện nổi tiếng và chia sẻ quan điểm của mình trên các phương tiện truyền thông toàn cầu bao gồm BBC, CNN, Harvard Business Review, Financial Times, Wall Street Journal và Fast Company. Tomas sinh ra ở Buenos Aires. Ông đã dành phần lớn sự nghiệp của mình ở London và hiện sống ở New York cùng vợ và hai con.
